Mineralne nawozy rolnicze są niezbędne do uzupełnienia zapasów składników odżywczych w glebie. Należą do nich: azot, fosfor, potas. Rośliny zużywają różne ilości składników odżywczych na różnych etapach swojego życia. Rośliny pobierają azot głównie w okresach aktywnego wzrostu, od momentu kiełkowania nasion do powstania pierwszego kwiatu. Rośliny potrzebują fosforu podczas kiełkowania. Potas odgrywa ważną rolę w tym, jak rośliny przetrwają zimę.
Potasowy nawóz rolniczy
Nawozy potasowe dzielą się na potas surowy, który jest wytwarzany przez mielenie minerałów naturalnych (potaż, kaleit) i koncentratów fabrycznych (chlorek potasu, siarczan potasu, potaż 30-40%, magnezja). Wszystkie nawozy potasowe dobrze rozpuszczają się w wodzie. Na gleby kwaśne zalecany jest chlorek potasu. Siarczan potasu najlepiej stosować na obszarach o niskich opadach i obszarach chronionych (szklarnie). Chlorek potasu na obszarach o intensywnych opadach.
Na glinę potas nakłada się jesienią (co roku lub co 3-4 lata) i zakopuje głęboko blisko korzeni. Na glebach lekkich piaszczystych i piaszczysto-gliniastych oraz torfowiskach nawozy potasowe dobrze wnikają w żyzną warstwę gleby, dlatego stosuje się je wiosną (corocznie). Gleba wapienna jest stosunkowo bogata w potas, więc nie stosuje się ani nie stosuje lekkich nawozów potasowych.
Charakterystyka rolniczych nawozów potasowych
Chlorek potasu i sole potasu zawierają chlor, który w wysokich stężeniach jest szkodliwy dla roślin. W przeciwieństwie do potasu, chlor nie wiąże się z glebą, ale jest spłukiwany do wód gruntowych, dlatego najlepiej jest zastosować ten rodzaj nawozu jesienią, aby chlor został wypłukany. Jeżeli nawozy chlorkowo-potasowe nie są stosowane jesienią, to stosuje się je do uprawy na wiosnę, ale w tym przypadku nawozy zawierające chlor mogą negatywnie wpłynąć na plon upraw wrażliwych na chlor.
Małe dawki nawozów potasowych są bardziej ekonomiczne i skuteczniejsze niż duże dawki jednokrotnego lub dwukrotnego stosowania. Potasowe nawozy rolnicze można mieszać z innymi nawozami do jednorazowego zastosowania. Potas lepiej sprawdza się w wilgotnych, chłodnych warunkach, nawet przy dużej zawartości gleby.
Rośliny mają niedobór potasu, fotosynteza jest znacznie zmniejszona, plon jest zmniejszony, powstają małe owoce, a rośliny są podatne na różne choroby i uszkodzenia przez szkodniki. Nadmiar potasu nie jest niebezpieczny dla roślin, ale może zaburzyć równowagę składników odżywczych rośliny. Nadmierne spożycie potasu przez rośliny jest możliwe tylko w przypadku braku w glebie przyswajalnego azotu i fosforu.
Wieloskładnikowe nawozy rolnicze (wieloskładnikowe)
Najczęściej spotykane są wieloskładnikowe nawozy rolnicze, które zawierają dwa lub więcej składników pokarmowych i dzielą się na nawozy otrzymywane w wyniku chemicznego oddziaływania składników wyjściowych (fosforan amonowy, fosfor dwuamonowy, saletra potasowa). Komposty złożone wytworzone z nawozów prostych lub wieloskładnikowych, ale z dodatkiem kwasu fosforowego lub siarkowego w procesie produkcji i późniejszej neutralizacji oraz komposty, będące gotowymi mieszankami mechanicznymi nawozów prostych i wieloskładnikowych. Są to azot-fosfor, azot-potas, azot-fosfor-potas.
Wszystkie wieloskładnikowe nawozy rolnicze zawierają różny procent składników mineralnych. Jeśli roślinie brakuje jakiegoś pierwiastka, można zmienić skład, dodając proste formy azotu, fosforu i potasu w pożądanych proporcjach. Nawozy wieloskładnikowe stosuje się zarówno wiosną, jak i latem. Nawozy wieloskładnikowe zawierające azot należy stosować wiosną, aby uniknąć wymywania azotu. Jeśli nawóz nie zawiera azotu, można go stosować jesienią. Do pogłównego nawozu stosuj w okresie wegetacji nawozy wieloskładnikowe.
Przy stosowaniu nawozów na glebach ubogich dawkę zwiększa się o 50%. Przy sadzeniu sadzonek krzewów, drzew, kwiatów i warzyw należy wstępnie wymieszać nawozy rolnicze z glebą, rozprowadzić do dołków i odizolować korzenie czystą glebą o grubości co najmniej 5-8 cm. Znacznie ułatwia aplikację nawozów wieloskładnikowych w formie granulowanej, nie tylko w formie dyspersji, ale także w rzędach z nasionami czy bruzdach z bulwami.
Nawozy organiczne i mineralne
Stosując zarówno nawozy organiczne, jak i mineralne, zwiększa się dostępność zarówno składników organicznych, jak i mineralnych. Poprawia to właściwości fizyczne gleby oraz zwiększa dostarczanie składników odżywczych i próchnicy, co skutkuje poprawą jakości i zwiększonymi plonami. Jednocześnie nawozy mineralne mogą regulować proporcje składników odżywczych i uzupełniać ich niedobory w nawozach organicznych. Nawozy organiczne i mineralne uzyskuje się poprzez fizyczne i chemiczne oddziaływanie składników organicznych i mineralnych. Występują w postaci granulek, tabletek i płynnych mieszanek.
Najczęściej występującymi nawozami są nawozy torfowo-amonowe, torfowo-mineralne i torfowo-amonowo-mineralne. Naturalnymi nawozami organicznymi i mineralnymi są saprofity – muł denny zbiorników słodkowodnych, wytwarzany z szczątków roślin i zwierząt oraz zanieczyszczeń organicznych i mineralnych przynoszonych przez wodę i wiatr. Sapropel znajduje zastosowanie w szklarniach, uprawie kwiatów, krzewów ozdobnych, plantacjach owoców i jagód, jako składnik sztucznej murawy itp. Nawozy organiczno-mineralne mogą być stosowane na wszystkich rodzajach gleb, jako nawóz główny pod wszystkie rośliny uprawne, do siewu i pogłównego oraz do przygotowania mieszanek glebowych. Do nawożenia dolistnego stosuje się nawozy płynne.
